Thi công lắp đặt hệ thống cống thu gom nước xả thải dọc theo sông Tô Lịch. (Ảnh: ĐĂNG ANH)

Tọa đàm Tương lai nào cho sông Tô Lịch.

Dưới góc độ lịch sử, tại tọa đàm, GS Sử học Lê Văn Lan đưa ra các thông tin quý giá về dòng sông Tô Lịch trong 2000 năm qua; vị trí của dòng sông trong quá trình hình thành và phát triển của Thăng Long - Hà Nội.

Bàn về thực trạng sông Tô Lịch hiện nay, GS,TS Trần Đức Hạ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cấp thoát nước và Môi trường, cho rằng, đối với đô thị hiện đại chúng ta hiện nay, sông Tô Lịch ngoài ý nghĩa văn hoá, tâm linh thì nó còn một ý nghĩa đối với sự phát triển của đô thị, bởi TP Hà Nội là thành phố phát triển trên vùng đất thấp và có nhiều sông, hồ.

Theo GS,TS Trần Đức Hạ, đã là sông thì phải dòng nước sạch, dòng chảy và là khung sinh thái đô thị. Tương lai của sông Tô Lịch là sông phải có dòng sạch, dòng chảy và bảo đảm đây là khung sinh thái đô thị của thành phố Hà Nội. “Do quá trình phát triển của Thủ đô, sinh thủy sông Tô Lịch không phải là nước sông Hồng như trước kia mà là nước mưa và nước thải từ hệ thống thoát nước, vì thế dòng sông không sạch”, GS,TS Trần Đức Hạ nói.

Với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu về tình trạng ô nhiễm ở các dòng sông nhất là sông Tô Lịch, sau khi nêu thực trạng của sông Tô Lịch, GS,TS Trần Đức Hạ đã đưa ra những kiến nghị, giải pháp cụ thể để cải tạo, khôi phục dòng sông Tô Lịch, với các giải pháp trọng tâm trên phương diện về mặt kỹ thuật. Giải pháp trọng tâm thứ nhất mà Hà Nội hiện nay đang trong quá trình triển khai là thu gom và xử lý nước thải bảo đảm các quy chuẩn môi trường, sau khi xả vào sông coi đây là nguồn bổ cập nước cho sông để giảm lượng nước sạch cần thiết để bổ cập.

GS,TS Trần Đức Hạ phát biểu tại tọa đàm.

Theo GS,TS Trần Đức Hạ, việc thu gom nước thải có thể đưa về nhà máy xử lý tập trung, ngoài ra cần là thu gom được các điểm xả phân tán. Hiện nay có khoảng 456 điểm xả phân tán trên toàn tuyến sông Tô Lịch, với ước tính khoảng 8.000 đến 12.000m3 nước thải, chiếm khoảng 8-10%, đây là lượng nước thải khó thu gom vào hệ thống.

Thứ hai, về vấn đề sông phải có dòng chảy và dòng chảy nước sạch thì dòng chảy ấy có thể bổ cập bằng nước sông Hồng kết hợp nước thải sau xử lý bảo đảm yêu cầu xả vào sông. Theo GS,TS Trần Đức Hạ, đường nước này có ý nghĩa, thứ nhất là tạo dòng chảy nước sạch cho sông Tô Lịch, ngoài ra có thể bổ cập cho Hồ Tây, phục vụ nước tưới.

Thậm chí cũng có những phương án đưa nước từ nguồn này để thau rửa, bổ cập cho một số hồ của TP Hà Nội, thí dụ như rửa sông Tô Lịch, nước sạch rồi có thể cho các hồ như hồ Linh Đàm, hồ Định Công,…

Giải pháp thứ ba, khi đã thu gom nước thải được nước thải thì cần xử lý lượng bùn tồn đọng. Khi đã làm sạch sông Tô Lịch rồi cần kết hợp kè bờ để bảo đảm hệ sinh thái, những chỗ nào có điều kiện đất đai thuận lợi phù hợp đưa về trạng thái sông tự nhiên, những vị trí khó thì tiến hành kè bờ như hiện nay. Các phương án kè cần có sự vào cuộc của các kiến trúc sư vào cuộc để lập phương án. Sau khi kè xong thì tiến hành nạo vét bùn, cần có giải pháp xử lý bùn nhưng giữ lại hệ sinh thái, các mầm vi sinh của dòng sông.

GS,TS Trần Đức Hạ cũng cho rằng, khi dòng sông đã được khôi phục, để bảo tồn chất lượng nước thì phải có biện pháp tăng cường quá trình tự làm sạch, có nhiều giải pháp nhưng tốt nhất là nên kết hợp cảnh quan vui chơi giải trí, đưa ô xy trên bề mặt, làm các công viên dọc sông, thả các bè thảm thuỷ trúc, vòi phun để chuyển hoá các chất ô nhiễm,…

“Hiện nay Hà Nội đã bắt đầu thực hiện giải pháp thứ nhất với bốn gói thầu của Hệ thống nhà máy nước thải Yên Xá”, GS,TS Trần Đức Hạ nói.

GS,TS Dương Thanh Lượng trả lời phỏng vấn báo chí sau tọa đàm.

Theo quan điểm của GS,TS Dương Thanh Lượng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Thuỷ Lợi, về mặt tạo dòng chảy cho sông Tô Lịch, khi hệ nước động thì tự nó cấp thêm ô-xy và dòng sông tăng khả năng tự làm sạch, cho nên dòng chảy chảy trên hệ thống hơn 14km này khi đã sạch hơn thì cũng sẽ sạch khi xuôi. Về mặt kỹ thuật các nhà khoa học có thể tính toán được.

GS,TS Dương Thanh Lượng cho biết, trong quy hoạch giao thông TP Hà Nội đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2050, sông Tô Lịch và sông Nhuệ là tuyến giao thông cấp 5, nghĩa là thuyền bè nhỏ có thể được đi. Trên sông, ngoài việc tạo thành dòng chảy có thể tạo thành một số điểm du lịch đường thủy, vận tải đường thủy, kết hợp khu vui chơi giải trí.

“Nhưng làm thế nào để những con sông ấy đẹp thêm, sinh động thêm chứ không phải làm cho nó bị lấn chiếm như hiện nay. Những con sông có tính chất lịch sử nhất quyết bảo vệ thì chúng ta phải bảo vệ và nếu thay đổi về mặt kỹ thuật nào làm cho tốt hơn ta cứ thay đổi. Nhưng tránh trường hợp chúng ta thay đổi làm cho nó xấu đi”, GS,TS Dương Thanh Lượng nhấn mạnh.

BÔNG MAI

Nguồn: https://nhandan.vn/