Trong bối cảnh nền kinh tế đất nước đang chuyển đổi mạnh mẽ tạo nhiều cơ hội cũng như thách thức cho Liên đoàn quy hoạch và điều tra tài nguyên nước miền Bắc (NVWATER). Yêu cầu về hiệu quả và tính cạnh tranh ngày càng cao, việc thay đổi tư duy phát triển dịch vụ là điều cấp thiết cho tập thể lãnh đạo, quản lý và người lao động của NVWATER. Đặc biệt, trong lĩnh vực quy hoạch, điều tra, đánh giá, quan trắc tài nguyên nước và cung cấp dịch vụ nước. Việc áp dụng các cơ chế mới nhằm nâng cao năng suất lao động và quản lý thu nhập là yếu tố quan trọng. Cơ chế đánh giá sản phẩm hoàn thành đã được Liên đoàn thí điểm trong quý 1 năm 2025 và sẽ triển khai áp dụng từ ngày 1 tháng 4 năm 2025. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp nâng cao trách nhiệm của người lao động mà còn đảm bảo nguyên tắc công bằng “Người làm được việc sẽ được hưởng lương cao” từ đó tạo động lực làm việc hiệu quả hơn. Nếu không có sự đổi mới, các mô hình cũ sẽ dần trở nên kém hiệu quả, làm giảm khả năng cạnh tranh và kìm hãm sự phát triển của Liên đoàn.

1. Tận dụng lợi thế để phát triển dịch vụ

NVWATER có bề dày lịch sử hơn 50 năm phát triển, được nhà nước đầu tư cơ sở làm việc khang trang tại Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc. Liên đoàn luôn được nhiều thế hệ Lãnh đạo đánh giá là đang nắm lợi thế quan trọng để nâng cao chất lượng và mở rộng dịch vụ. Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, Đất nước trong giai đoạn sắp xếp tổ chức, việc Liên đoàn tận dụng được cơ hội, khai thác tối đa tiềm năng hiện có sẽ giúp cơ quan nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường; nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của các cơ quan quản lý và yêu cầu của xã hội.

Các lợi thế mà Liên đoàn cần tận dụng bao gồm:

- Thương hiệu và kinh nghiệm lâu năm: Liên đoàn được khách hàng, đặc biệt là khối Sở ngành địa phương tin tưởng, có uy tín trong lĩnh vực lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng nước; về điều tra, đánh giá, quan trắc tài nguyên nước.

- Các đơn vị trực thuộc được bố trí trải rộng trên địa bàn các tỉnh miền Bắc: Giúp tiếp cận nhanh chóng với các dự án, khách hàng và tạo sự thuận lợi trong cung ứng dịch vụ.

- Nguồn nhân lực trẻ, được đào tạo tốt: Đội ngũ viên chức và người lao động có nhiều người giàu kinh nghiệm và am hiểu thực tế, có khả năng ứng dụng công nghệ tiên tiến vào hoạt động chuyên môn

2. Quản lý thu nhập dựa trên sản phẩm hoàn thành

Để nâng cao hiệu quả tài chính và đảm bảo sự công bằng trong đánh giá năng suất lao động, NVWATER cần áp dụng cơ chế quản lý thu nhập theo sản phẩm hoàn thành. Cơ chế này giúp:

- Tạo động lực cho nhân viên: Thưởng phạt rõ ràng, khuyến khích nâng cao chất lượng và hiệu suất công việc.

- Minh bạch tài chính: Giúp xác định chính xác giá trị đóng góp của từng bộ phận, cá nhân vào kết quả chung của NVWATER.

- Giảm thiểu lãng phí và tăng cường trách nhiệm: Nhân viên và đơn vị trực thuộc sẽ ý thức hơn về chất lượng và tiến độ công việc

Việc áp dụng cơ chế này sẽ giúp người lao động có thu nhập tương xứng với công sức bỏ ra, xóa bỏ tư tưởng bình quân chủ nghĩa, tạo sự cạnh tranh lành mạnh và thúc đẩy sự phát triển bền vững của Liên đoàn.

3. Cơ chế khoán sản phẩm, doanh thu - giải pháp hiệu quả

Thực tế ở nhiều khối cơ quan nhà nước và doanh nghiệp trong và ngoài nước ở nhiều lĩnh vực đã sử dụng cơ chế khoán sản phẩm, khoán doanh thu. Kết quả đã mang lại hiệu quả cao trong việc tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng suất. Trong lĩnh vực quy hoạch, điều tra, đánh giá, quan trắc tài nguyên nước và cung cấp dịch vụ công – tư về cấp nước, cơ chế này được đánh giá rất phù hợp. Việc nghiên cứu áp dụng cơ chế khoán cho toàn bộ các tổ chức, cá nhân trong NVWATER đã được thực hiện từ đầu năm 2024 khi có sự thay đổi lớn về nguồn việc; qua thời gian áp dụng ở một số bộ phận và công việc cho thấy cơ chế này giúp:

- Nâng cao tính chủ động: Đơn vị, Phòng, các cá nhân và đặc biệt đối với cán bộ lãnh đạo quản lý sẽ có trách nhiệm hơn trong việc tìm kiếm khách hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ.

- Giảm chi phí vận hành: Giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm thiểu lãng phí

- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Khuyến khích ứng dụng công nghệ mới, cải tiến phương pháp làm việc để nâng cao hiệu quả.

4. Định hướng phát triển dịch vụ của Liên đoàn đến năm 2040

NVWATER cần chuyển đổi số mạnh mẽ, ứng dụng công nghệ thông tin, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo để nâng cao hiệu quả trong các lĩnh vực:

- Quy hoạch, điều tra, đánh giá, quan trắc tài nguyên nước: Ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data), IoT và AI để nâng cao độ chính xác, tốc độ và hiệu quả của các dự án, đặc biệt cần tiến hành ngay với mảng quan trắc tài nguyên nước.

- Cung cấp dịch vụ, từng bước đầu tư tập trung các lĩnh vực:

     + Cung cấp dịch vụ quan trắc giám sát: Tổ chức thiết kế, thi công, lắp đặt và vận hành các công trình quan trắc giám sát khai thác nước, nước thải, sử dụng nước; cung cấp thông tin phục vụ quản lý và theo mục đích của doanh nghiệp, tổ chức chính trị xã hội.

     + Cung cấp các dịch vụ xử lý nước thải, phục hồi nguồn nước: Hỗ trợ cải thiện chất lượng môi trường nước và bảo vệ tài nguyên nước.

     + Cung cấp các gói tư vấn về dữ liệu lớn, AI, công cụ hỗ trợ thông minh: Thiết kế, lắp đặt, chuyển giao công cụ, tư vấn để quản lý, chia sẻ và dự báo nguồn nước một cách chính xác và hiệu quả.

     + Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đầu tư phát triển thành phố sinh thái: Lập báo cáo khả thi, khảo sát xây dựng thiết kế quản lý nguồn nước, cấp nước, thu gom xử lý nước thải; cung cấp các giải pháp bền vững cho nền móng công trình dân sự, trụ sở, đường, cầu…, tổ chức thi công các công trình giám sát tuân thủ đảm bảo sự văn minh tạo sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường

     + Cung cấp các giải pháp dữ liệu và mô hình thực tế ảo: Phục vụ quản lý, chia sẻ nguồn nước, đồng thời hỗ trợ khắc phục hậu quả do nước gây ra trên các lưu vực sông theo thời gian thực.

     + Về cấp nước: 

     a) Đối với nước cho ăn uống, sinh hoạt, áp dụng công nghệ lọc nước thông minh, đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế. 

     b) Cho công nghiệp, hỗ trợ và cung cấp giải pháp cấp nước sạch hiệu quả, tiết kiệm năng lượng. 

     c) Cho nông nghiệp, cung cấp dịch vụ, công nghệ tưới tiêu thông minh, giảm thất thoát nước. 

     d) Cho nuôi trồng thủy sản, cung cấp dịch vụ cấp nước tích hợp hệ thống giám sát chất lượng nước tự động. 

     đ) Cho nhu cầu xã hội, cung cấp nước đáp ứng linh hoạt các nhu cầu về nước sạch với công nghệ tiên tiến thân thiện môi trường.

5. Hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường

Để phát triển bền vững, NVWATER cần chủ động tăng cường nghiên cứu khoa học, mở rộng hợp tác quốc tế nhằm:

• Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Chủ động nghiên cứu khoa học, hợp tác với các tổ chức, trường đại học, viện nghiên cứu quốc tế để đào tạo, trao đổi chuyên gia, tiếp cận công nghệ và phương pháp tiên tiến.
• Đảm bảo nguồn lực thiết bị: Chủ động nhập khẩu, chuyển giao công nghệ và từng bước nội địa hóa sản xuất thiết bị quan trắc, xử lý nước, đảm bảo tính chủ động trong hoạt động của Liên đoàn.
• Mở rộng thị trường dịch vụ: Từng bước cung cấp dịch vụ ra thị trường quốc tế, tận dụng cơ hội xuất khẩu các giải pháp kỹ thuật, công nghệ tiên tiến về tài nguyên nước.
• Ưu tiên cung cấp dữ liệu số về tài nguyên nước: Bảo đảm chất lượng dịch vụ, đặc biệt là việc thu thập, phân tích và cung cấp nguồn dữ liệu số về diễn biến số lượng, chất lượng và dự báo nguồn nước, giúp nâng cao giá trị và uy tín của NVWATER trên thị trường

6. Kết luận

Việc thay đổi tư duy phát triển dịch vụ, tận dụng lợi thế sẵn có, quản lý thu nhập theo sản phẩm hoàn thành và áp dụng cơ chế khoán sẽ giúp NVWATER nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng trưởng bền vững và khẳng định vị thế trong ngành, đất nước. Trong thời kỳ 4.0, thực hiện tốt chuyển đổi số, hợp tác quốc tế và đổi mới công nghệ sẽ là chìa khóa giúp Liên đoàn đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế

Nguyễn Chí Nghĩa, Liên đoàn trưởng